Nola irakurri paisaia
Zeregin honetan paisaia "irakurtzeko" moduei buruzko informazioa bilduko dugu, bere osagaiak aztertuz, eta proposatzen zaizkigun metodoak gertuen dugun paisaian aplikatuko ditugu, hau da, gure ikastetxetik ikusten dugun paisaian. Hala, gure herriko beste paisaia batzuk aztertu ahal izateko entrenatuko gara.
1. Paisaiari buruzko nire lehenengo inpresioa
Esan ohi denez, pertsona berri bat ezagutzen dugunean lehenengo inpresioak asko esan nahi du; beraz, hasiera batean norbait gogoko ez badugu, inpresio txar hori zaila da aldatzen; aldiz, hasieratik gogoko badugu, errazago onartuko ditugu bere akatsak, era horretan pertsona horrek gure gogoko izaten jarraitzeko. Ba, paisaiarekin antzeko zerbait gertatzen da; lehenengo inpresioak garrantzi handia du.
Paisaiaren inguruan (baita pertsonen inguruan) eratzen ditugun lehenengo inpresioen garrantzizko ezaugarri bat hauxe da: ez gara jabetzen begiratzen ari garen horretaz. Jarduera honetan, bakarka, paisaia baten gaineko gure lehenengo inpresioaz kontzientzia hartuko dugu, fitxa baten laguntzarekin. Dokumentuaren aurreneko bi orriak irakurriko ditugu, fitxaren edukiak testuekin eta irudiekin azaltzen dituztenak. Ondoren, dokumentuaren hirugarren orria inprimatuko dugu, fitxa barnean duena, eta bete egingo dugu. Fitxa bat erabili behar izango dugun jarduera guztietan egingo dugun bezala, fitxa ebaluatzeko errubrika bat erabiliko dugu.
Proba moduan, erantsitako fitxa erabiliko dugu gure ikastetxetik ikusten dugun paisaia arretaz begiratzeko, baina aurretik bideo labur bat ikusiko dugu, paisaia ikusten dugun moduari buruzko gako batzuk eskaintzen dituena:
2. Paisaiaren osagaiak aztertzen
Sarritan, paisaia ikusmenak bakarrik jasotzen duela iruditu ohi zaigu, baina gainerako zentzumenak ere garrantzizkoak dira paisaiari buruz dugun pertzepzioan. Paisaia ikusten dugun moduan eragina duen garrantzizko zentzumenetako bat hauxe da, entzumena. Imajinatu dezagun paisaia hau behatzen ari garela:
Saia gaitezen paisaia horri buruzko gure iritzia imajinatzen, irudiari laguntzen dion soinua haize leun batena eta gertuko artalde baten zintzarriena balitz. Orain, imajinatu dezagun zer entzungo genukeen atzean duguna autobide bateko trafikoaren zarata balitz. Berdin ikusiko al genuke paisaia hori?
Jarduera honetan paisaiaren osagaiak aztertuko ditugu tresna desberdinak erabiliz, eta amaitzen dugunean, emaitzak alderatuko ditugu. Jarduera hau 3-5 pertsonak osatutako talde txikitan eramango dugu aurrera. Talde-lana ebaluatzeko errubrika bat erabiliko dugu.
2.1. Soinuzko paisaia
Adierazi dugun bezala, entzumena garrantzi handiko zentzumena da paisaia ikusten dugun moduan. Ba al zenekien baditugula gure soinuzko paisaien mapak? Eta soinu batzuk gure paisaietatik desagertzen ari direla?
Soinuzko paisaiaren gaia hobeto ezagutzera gonbidatuta gaude, baita gure ekarpenak soinuzko paisaia baten mapa batean gehitzera. Soinuzko paisaiaren mapari egin diogun ekarpena ebaluatzeko errubrika bat erabiliko dugu.
Informazioa bilduko dugu
Lehenik, arriskuan dauden soinuzko paisaien web orri hau irakurriko dugu, eta deigarrienak iruditu zaizkigun alderdiak iruzkinduko ditugu gure taldean.
Bigarren, Soinumapa.net webgunea bisitatuko dugu, eta "Zer da Soinumapa" eta "Nola erabili" atalak irakurriko ditugu. Ondoren, gure udalerriko soinuzko fitxategiak bilatzen jardungo dugu, eta entzun egingo ditugu. Ba al genekien mapa horren berri? Interesgarria iruditzen al zaigu?
Ekarpenak egiten
Orain prest gaude euskal paisaiaren soinu-mapari ekarpen bat egiteko. Soinumapa.net webgunearen jarraibideak beteko ditugu, "Nola erabil" atalean agertzen direnak, eta gure ikastetxearen inguruneko soinuzko paisaiaren fitxategi bat igoko dugu.
2.2. Paisaiaren osagaiak fitxa batean aztertuta
Dagoeneko ziurtatu dugu soinua paisaiaren garrantzizko osagaia dela, bakarra ez, ordea. Izan ere, nagusiki ikusmenaren bitartez hautematen dugu paisaia, gainerako zentzumenek garrantzizko zeregina betetzen badute ere. Modu ugari daude paisaiaren osagaiak aztertzeko, eta gu fitxa baten laguntzaz baliatuko gara, edozein pertsonak paisaia bat aztertu ahal izateko moduan diseinatua. Dokumentuaren lehenengo orriak irakurriko ditugu, azalpenen eta irudien bitartez fitxa nola bete adierazten digutenak. Ondoren, dokumentuaren azkeneko bost orriak inprimatuko ditugu, fitxa barnean dutenak, eta bete egingo ditugu.
Fitxa bat erabili behar izango dugun jarduera guztietan bezala, fitxa ebaluatzeko errubrika bat erabiliko dugu. Paisaiaren azterketan gidatuko gaituen fitxa bat erabiltzeak abantaila handi bat du, arreta jarri behar dugun alderdien zerrenda bat eskaintzen baitigu, ezertaz ahaztu beharrik izan gabe. Gainera, fitxa bat erabiliz gero, erraz alderatu ahal izango ditugu paisaia desberdinak, egitura berari jarraitzen diotelako.
Orain, gure ikastetxetik ikusten den paisaia aztertuko dugu, talde bakoitzerako fitxa bat erabiliz. Gure taldeko kide batzuek fitxa beteko dute, eta gainerakoek krokis bat egingo dugu, hurrengo jardueran azaldu bezala.
Gure ikastetxetik oso paisaia desberdinak ikusten badira noranzko desberdinetan begiratuz gero, interesgarria izango da talde bakoitzak paisaia desberdin bat aztertzea. Fitxa taldean betetzeak aberastu egiten du analisia, ikuspegi desberdinak eztabaidatzen ditugulako. Hiru pare begik beti ikusten dute begi pare bakar batek baino gehiago!
2.3. Paisaiaren osagaiak marrazkiaren bidez aztertuta: krokis bat lantzea
Aurreko jardueran paisaia aztertzeko modu bat esperimentatu dugu, paisaiaren zein alderditan jarri behar dugun arreta erakusten digun fitxa bati jarraitzean datzana, paisaia hori aztertzeko. Dena den, hori ez da paisaia bat aztertzeko modu bakarra. Jarduera honetan beste tresna bat proposatzen dizuegu, non egileak erabakitzen duen zeintzuk diren nabarmendu beharreko osagaiak, aldez aurretik gidoi bat eskueran izan gabe, zertan jarri behar dugun arreta adieraziko diguna.
Zehazki, gure ikastetxetik ikusten den paisaiaren krokis bat egingo dugu. Gure taldeko kide batzuek paisaiaren osagaiak aztertzeko fitxa betetzen duten bitartean, beste batzuek paisaia horren beraren krokis bat egingo dugu. Krokisa marra gutxi batzurekin arkatzez egindako marrazki bat da, oso denbora gutxian egina (5-10 minutu), eta bertan bat-batekotasuna nagusitzen da perfekzioaren gainetik. Paisaiaren krokisa egitean, funtsezko osagaiak zeintzuk diren erabaki behar dugu, ez baitugu astirik izango xehetasun guztiak marrazteko. Horregatik, oso tresna ona da paisaia bat aztertzeko, behartu egiten baikaitu guretzat nabarmenena den horretan arreta guztia jartzera. Krokisa ebaluatzeko errubrika bat erabiliko dugu.
3. Hiru tresnen emaitzak bateratzea
Hiru tresna desberdin erabili ditugu paisaia aztertzeko: gure lehenengo inpresioa jasotzeko fitxa bat, paisaiaren osagaiak aztertzeko xehetasun handiagoko beste fitxa bat, eta paisaiaren krokis azkar bat. Orain, hiru tresnen emaitzak alderatzeko garaia iritsi zaigu, eta elkarren osagarriak ote diren ziurtatzeko.
Horretarako, talde bakoitzean egindako fitxak eta krokisak alderatuko ditugu, eta gure ondorioak aterako ditugu, koaderno batean idatziko ditugunak. Talde-lana ebaluatzeko errubrika bat erabiliko dugu. Talde txikitan egindako gogoetaren ondoren, talde guztiek ondorioak partekatuko ditugu eta guztiek egindako fitxak eta krokisak erakutsiko ditugu.
Ikasitakoaren Egunerokoa
Zeregina amaitu ondoren, egin dugun lana gainbegiratzeko unea da, eta ikasitakoaren egunerokoan gure iritziak idaztekoa.
Item hauei erantzun ahal izango diegu:
- Asko kostata egin dut...
- Zailtasunak izan ditut...
- Ez dut zeregina bukatu zeren eta...
- Zeregina amaitutzat ematen dut (data)
Ondoko lizentziak babestua: Creative Commons: aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin 4.0 Lizentzia